หลายคนที่ต้องการเงินด่วนอาจสงสัยว่า โฉนดที่ดินสามารถนำไปจำนำที่โรงรับจำนำหรือร้านทองได้หรือไม่ คำตอบเบื้องต้นคือไม่ได้แน่ๆครับ และหากทำไปอาจเสี่ยงผิดกฎหมายหรือถูกเอาเปรียบโดยไม่รู้ตัว นั่นทำให้ InnoHome จึงขอจัดทำบทความนี้ ที่จะอธิบายชัดเจนว่าโฉนดที่ดินสามารถจำนองหรือจำนำได้ที่ไหนบ้าง แตกต่างจากทรัพย์สินประเภทอื่นอย่างไร และมีข้อควรระวังอะไรที่เจ้าของที่ดินควรรู้
จำนองโฉนดที่ดินคืออะไร?
การจำนองโฉนดที่ดิน คือการนำที่ดินหรืออสังหาริมทรัพย์ไปใช้เป็นหลักประกันหนี้ โดยยังคงความเป็นเจ้าของที่ดินไว้กับผู้จำนอง แต่โฉนดจะถูกนำไปจดทะเบียนไว้กับสำนักงานที่ดิน หากผู้จำนองผิดนัดชำระ เจ้าหนี้มีสิทธิฟ้องร้องบังคับจำนองเพื่อนำที่ดินไปขายทอดตลาดชำระหนี้ การจำนองจึงเป็นวิธีที่ถูกต้องตามกฎหมายและปลอดภัย เพราะมีหลักฐานเป็นทางการที่สามารถตรวจสอบได้
การจำนองโฉนดกับโรงรับจำนำ
ตามพระราชบัญญัติโรงรับจำนำ พ.ศ. 2505 โรงรับจำนำสามารถรับจำนำได้เฉพาะทรัพย์สินที่เคลื่อนย้ายได้ เช่น ทองคำ เพชรพลอย เครื่องใช้ไฟฟ้า โทรศัพท์มือถือ แต่โฉนดที่ดินถือเป็นอสังหาริมทรัพย์ ไม่สามารถนำไปฝากไว้ที่โรงรับจำนำได้ หากมีใครอ้างว่าสามารถจำนองหรือจำนำโฉนดที่ดินกับโรงรับจำนำได้ ถือว่าผิดกฎหมายและมีความเสี่ยงสูงต่อการถูกโกง
การจำนองโฉนดกับร้านทอง
ร้านทองนั้นมีลักษณะการดำเนินการคล้ายกับโรงรับจำนำ คือรับซื้อหรือรับฝากทรัพย์สินที่เคลื่อนย้ายได้ เช่น ทองรูปพรรณหรือทองคำแท่ง ไม่สามารถรับโฉนดที่ดินมาเป็นหลักประกันได้ตามกฎหมาย หากมีร้านทองใดเสนอให้ฝากโฉนด อาจเป็นการปล่อยกู้นอกระบบที่ไม่มีการคุ้มครองทางกฎหมาย ทำให้ผู้กู้เสี่ยงต่อการเสียสิทธิในที่ดินโดยไม่รู้ตัว
ทางเลือกที่ถูกต้องในการจำนองโฉนด
หากต้องการนำโฉนดที่ดินไปใช้เป็นหลักประกันเงินกู้ ควรดำเนินการผ่านช่องทางที่ถูกกฎหมาย ได้แก่
- สถาบันการเงิน เช่น ธนาคารและสหกรณ์ ซึ่งมีขั้นตอนตรวจสอบเอกสารรัดกุม และคิดดอกเบี้ยตามเกณฑ์ของธนาคารแห่งประเทศไทย
- บริษัทสินเชื่อที่ได้รับอนุญาต ซึ่งให้บริการจำนองโฉนดที่ดินโดยไม่ต้องผ่านธนาคาร เหมาะกับผู้ที่ต้องการเงินด่วน
- บุคคลที่ได้รับอนุญาตให้ประกอบธุรกิจจำนอง โดยต้องจดทะเบียนสัญญาที่สำนักงานที่ดินทุกครั้ง
จำนองขายฝากและการฝากโฉนดแตกต่างกันอย่างไร?
- จำนอง: เจ้าของยังคงสิทธิในที่ดิน หากผิดนัด เจ้าหนี้ต้องฟ้องศาลก่อนบังคับขายทอดตลาด
- ขายฝาก: กรรมสิทธิ์ที่ดินตกไปยังผู้รับซื้อฝากทันที แต่ผู้ขายฝากมีสิทธิไถ่ถอนคืนตามเวลาที่กำหนด หากพ้นกำหนดกรรมสิทธิ์จะตกเป็นของผู้รับซื้อฝากถาวร
- ฝากโฉนดไว้เฉยๆ: ไม่ใช่จำนองหรือขายฝาก เพียงนำโฉนดไปค้ำประกันหนี้นอกระบบ ซึ่งไม่ถูกกฎหมาย หากผิดนัดชำระ เจ้าหนี้ไม่สามารถยึดโฉนดได้ทันที ต้องฟ้องร้องเหมือนเจ้าหนี้ทั่วไป
พลาดจำนองกับโรงจำนำหรือร้านทองไปแล้ว?
หลายครั้งเจ้าของที่ดินอาจเผลอทำธุรกรรมโดยไม่รู้ว่าเป็นการจำนองที่ไม่ถูกต้อง เช่น เอาโฉนดไปฝากกับร้านทอง โรงรับจำนำ หรือผู้ให้กู้นอกระบบโดยไม่มีการจดทะเบียนที่สำนักงานที่ดิน หากเกิดเหตุการณ์เช่นนี้ สิ่งสำคัญคือต้องรู้ว่า คุณยังเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ในที่ดินอยู่ เพราะการฝากโฉนดเฉยๆ ไม่ถือว่าเป็นจำนองตามกฎหมาย คู่สัญญาฝั่งเจ้าหนี้ไม่สามารถยึดที่ดินของคุณได้ทันที หากเขาจะบังคับหนี้ ต้องฟ้องร้องในฐานะเจ้าหนี้สามัญ และเมื่อศาลตัดสินแล้วจึงจะนำที่ดินไปขายทอดตลาดได้
ดังนั้น หากคุณพบว่าตัวเองพลาดไปแล้ว ควรรีบตรวจสอบเอกสารสัญญาที่เซ็นไว้ ติดต่อทนายเพื่อขอคำปรึกษา และนำเรื่องเข้าสู่กระบวนการทางกฎหมายโดยเร็ว ที่สำคัญคืออย่าตกใจหรือรีบยอมเสียที่ดิน เพราะตราบใดที่ไม่ได้จดทะเบียนจำนองหรือขายฝากต่อหน้าพนักงานที่สำนักงานที่ดิน สิทธิในที่ดินยังคงเป็นของคุณอย่างสมบูรณ์
สรุป
โฉนดที่ดินไม่สามารถจำนำที่โรงรับจำนำหรือร้านทองได้ตามกฎหมาย หากต้องการใช้โฉนดเป็นหลักประกัน ต้องทำผ่านการจำนองหรือขายฝากที่สำนักงานที่ดิน หรือผ่านสถาบันการเงินและบริษัทสินเชื่อที่ได้รับอนุญาตเท่านั้น การหลงเชื่อวิธีลัดอาจทำให้คุณเสียสิทธิในที่ดิน และถูกเอาเปรียบได้ง่าย